7. อินทริยชาดก

ว่าด้วยดี 4 ชั้น

ฌานที่สำเร็จแล้วให้นิราศไป ก็ไม่ควรเคลื่อน
จากธรรมเลย.
[1175] ความขยันของคฤหบดี ผู้อยู่ครองเรือน
ดีชั้นหนึ่ง การแบ่งปันโภคทรัพย์ให้แก่สมณ-
พราหมณ์ ผู้ตั้งอยู่ในธรรมแล้วบริโภคด้วยตน
เอง ดีชั้นสอง เมื่อได้ประโยชน์ไม่ระเริงใจ
ด้วยความมัวเมา ดีชั้นสาม เมื่อเวลาเสื่อม
ประโยชน์ ไม่มีความลำบากใจ ดีชั้นสี่.
[1176] เทวิลดาบสผู้สงบระงับ ได้พร่ำสอนความ
เป็นบัณฑิตกะนารทดาบสนั้น ด้วยคำมีประ-
มาณเท่านี้ว่า บุคคลผู้เลวกว่าผู้ที่ตกอยู่ในอำ-
นาจอินทรีย์ ไม่มีเลย.
[1177] ข้าแต่พระเจ้าสีวิราช พระองค์เกือบจะ
ถึงความพินาศอยู่ในเงื้อมมือของศัตรูทั้งหลาย
เทียว เหมือนข้าพระองค์ไม่กระทำธรรมที่ควร
กระทำ ไม่ศึกษาศิลปวิทยา ไม่ทำความขวน
ขวาย เพื่อให้เกิดโภคทรัพย์ ไม่ทำอาวาห

วิวาหะ. ไม่รักษาศีล ไม่กล่าววาจาอ่อนหวาน
ทำยศเหล่านี้ให้เสื่อมไป จึงมาบังเกิดเป็น
เปรตเพราะกรรมของตน.
[1178] ข้าพระองค์นั้นปฏิบัติชอบแล้ว พึงยัง
โภคะให้เกิดขึ้น เหมือนบุรุษชนะแล้วพันคน
ไม่มีพวกพ้องที่พึ่งอาศัย ล่วงเสียจากอริยธรรม
มีอาการเหมือนเปรต ฉะนั้น.
[1179] ข้าพระองค์ทำสัตว์ทั้งหลาย ผู้ใคร่ต่อ
ความสุข ให้ได้รับความทุกข์ จึงได้มาถึงส่วน
อันนี้ ข้าพระองค์นั้นดำรงอยู่ เหมือนบุคคล
อันกองถ่านไฟล้อมรอบด้าน ย่อมไม่ได้ประสบ
ความสุขเลย.
จบ อินทริยชาดกที่ 7

อรรถกถาอินทริยชาดกที่ 7

พระศาสดาเมื่อประทับอยู่ ณ พระเชตวันมหาวิหาร ทรงปรารภ
ภิกษุถูกภรรยาเก่าประเล้าประโลม จึงตรัสเรื่องนี้ มีคำเริ่มต้นว่า โย
อินฺทฺริยานํ ดังนี้.